Soyadı, vazgeçilemeyen ve devredilemeyen kişiye sıkı sıkıya bağlı olan kişilik hakkıdır.
1934 yılında yürürlüğe giren “Soyadı Kanunu” ile birlikte herkes kendi soyağacına göre bir soyadı taşımak zorunluluğu getirilmiştir.
Soyadı kanunu ile toplum ve aile açısından aidiyetin artırılması, artan nüfus ve resmi evrak işleri açısından karmaşıklığın giderilmesi amaçlanmıştı. Sosyal alana ilişkin olan söz konusu inkılapla birlikte her vatandaşın bir soyadı olacak, evlenen kadınlar, evlendiklerinde eşlerinin soyadını alacaklardı.
Ancak, 2012 yılında yapılan bir değişiklikle kadınların, evlilik sonucunda kendi soyadlarını da kocalarının soyadıyla birlikte kullanabilmelerinin önü açılmış oldu. Yani, bu değişiklik yapılmadan önce evlendiklerinde sadece kocasının soyadını almak zorunda kalırken, değişiklikle birlikte kocanın soyadının önünde kendi soyadlarını kullanabilir hale geldiler.
Kadın erkek eşitliği ve insan hakları açısından önem arz eden bu değişiklik “4721 sayılı Türk Medeni Kanunu madde187: “Kadın evlenmekle kocasının soyadını alır, Ancak evlendirme memuruna yapacağı yazılı başvuru ile kocasının soyadı önünde kızlık soyadını da kullanabilir.” Hükmü sosyal hayatta geçerlilik bulmuş oldu.
Yukarıda belirtmiş olduğumuz kanun maddesi Anayasa Mahkemesinin 28 Nisan 2023'te vermiş olduğu iptal kararıyla kaldırılmıştı ancak işbu iptal kararının uygulanması için 9 aylık bir süre verilmiş olup 28 Ocak 2024 tarihiyle ilga edilmiş oldu. 28 Ocak tarihin geçmesiyle birlikte hukukta bir boşluk ortaya çıkmış oldu. Şöyle ki Anayasa Mahkemesinin kararından günümüze kadar geçen bu 9 aylık süre içerisinde Türkiye Büyük Millet Meclisi tarafından soyadına ilişkin bir düzenleme yapılmamış olup bu durum iptal kararının yürürlük tarihi ile birlikte toplum açısından bir soru işareti ve muallak bir haline geldi.
29 Ocak tarihi itibariyle evlenen kadınların soyadı ne olacak?
Bu iptal kararı neticesinde kadın yalnız kendi soyadını alınca eşlerin ortak velayetindeki çocuğun soyadı ne olacak ?
Sorularının cevapları ve oluşan söz konusu boşluğun Türkiye Büyük Millet Meclisince düzenlenecek olan yargı paketi değişikliği ile bir an önce doldurulması bu suretle de hukuk devleti ilkesinin gereği olan kanunların ve koyulan kuralların belirliliğinin gerçekleşmesini temenni ediyoruz.
Reyhan Atmaca 9 Ay Önce
Birçoğumuzun aklına takılan sorulardan bir tanesi de evlendiğimizde sadece kendi Soyadımızı kullanabilir miyiz? Sorusuydu. Ve bugün bunun cevabını almış oldum. Yazınız bizleri aydınlattı. Bahse konu hakkında yazı yazma gereği duyup bizleri aydınlattığınız için de ayrıca teşekkür ederim. Yazınızda da belirmiş olduğunuz gibi kadın yalnızca kendi soyadını kullanınca eşlerin ortak velayetindeki çocuğun soyadı ne olacak? Doğrusu merakla bekliyoruz? Söz konusu boşluk dolduğunda açıklamalarınızla bizleri aydınlatırsanız sevinirim. Teşekkürler