Çocuklarla sağlıklı ilişki kurmanın yolları nelerdir?

Merhaba; ben psikolojik danışman Hatice Kalaağası. Sizlerle paylaşacağım ilk yazımda; çocuklarımıza nasıl davranmalıyız ve çocuklara önemli değer yargılarını nasıl öğretebiliriz, bunlarla ilgili bazı bilgiler vermek istiyorum.

Üniversitede bir hocam ilk 5 yaşın bir kayıt cihazı olduğunu ve ilk 5 sene içerisinde o cihaza ne kaydedilirse ömür boyunca onun dinleneceğini söylemişti. Tabiki de bunlar çevresel koşullara ve aile tutumlarına göre değişebilir şeyler, ancak kişiliğin %70’i ilk 5 yaşta belirlenir. Evet, o ilk 5 yaş belki de anne babalar için ergenlik kadar zor bir süreçtir. Dünyaya gelen bebek yeni ortamına alışmaya çalışır, daha sonra tuvalet eğitimi ki; bu eğitim doğru verilmediği takdirde ileride birçok kişilik bozukluğuna sebep olabiliyor, ardından çocuk cinsiyet rollerini fark eder ona göre davranır ve daha bir sürü şey 5 yaşına kadar ilk kez deneyimlenir. Büyükler hep çocuk olmak ister ancak, bu yönden bakıldığında çocuk olmak da o kadar kolay değilmiş.

Ebeveynlik de aslında bu dönemlerde bir o kadar zordur. Çocuklar bazen öyle davranışlarda bulunurki delirmek üzere olduğunuzu düşünebilirsiniz. Bazen çokta hoşunuza gitmeyen ceza yöntemleri kullanmak zorunda kalabilirsiniz. Bu yazımda aslında ceza ya da o çok sizi sinirlendirdiğinde uyguladığınız yöntemlerden farklı bir şeyler paylaşmaya çalışacağım.

Öncelikle çocuklar birçok şeyi ilk defa yaşıyorlar ve onların rehberi sizsiniz. Yani çocuklar neden kardeşine vurmaması gerektiği ya da televizyon kumandasını balkondan atmaması gerektiği konusunda bilgi sahibi değillerdir.  Çocuklar içinde bulundukları grupta hangi davranışın iyi ve doğru ya da kötü ve yanlış olarak algılandığını ilk önce öğrenmeli ve bunu deneyimlemelidir. İşte burada sizin rehberliğiniz devreye giriyor. Eğer rehber çok otoriterse çatışmalar yaşanabilir. Eğer rehber aşırı serbest bir durumdaysa çocuk istediğini yapmaya ve sosyal kuralları tanımamaya devam eder. Ancak yapılması gereken gayet basittir; çocuklara kuralları anlatmak ve gerekçelerini açıklamak. Böylece çocuk önce kuralları öğrenir, ardından belki birkaç kez hata yaparak yapılması ve yapılmaması gerekeni ayırt eder.  Aslında aile olarak haftada veya 15 günde bir toplanıp kuralları belirleyip gerekçelerini hep birlikte tartışarak yazılı bir hale getirilmesi daha etkilidir. Çünkü çocuklar kendilerini değerli ve adam yerine koyulmuş hissederler. Aynı zamanda yazılı bazı kurallar olduğu için davranışlarının sonucunu kabul etmesi kolaylaşır. Tabi kurallara ebeveynlerin de uyması ve çocuklara örnek olması gerekmektedir. Çünkü çocuklar anne babayla kendini özdeşleştirir ve ebeveynlerin kopyanız olmaya çalışırlar. Çocuğunuzun nasıl birisi olmasını istiyorsanız aslında siz de öyle biri olmalısınız “Çocuklar ebeveynlerinin aynasıdır”

Yazımın sonlarına doğru  bazen çığırından çıktığını düşündüğünüzde durduramadığınız çocuklarınıza nasıl davranmanız gerektiği hakkında bilgi vereceğim. Örneğin siz başka bir işle meşgulken başınıza gelip bağırarak şarkı söyleyen çocuğunuza “böyle bağırarak çağırarak başımda durma ” demek yerine  “şu an başka bir işle meşgulüm birazcık sessiz olabilir misin ?” demek daha yararlı ve etkili bir yöntemdir.  Geceleri karanlıktan korktuğu için uyuyamayan çocuğunuza “kocaman çocuk oldun neyden korkuyorsun ?” demek yerine “ben senin yanındayım güvendesin” cümlesini kullanmak hem çocuğunuzun kendini yetersiz hissetmemesini sağlar hem de bir süre sonra güvende olduğuna inanmasını sağlar.

Eğer problemlerinizi aşamadığınızı ve nasıl davranmanız hakkında daha detaylı bilgileri istiyorsanız profesyonel yardım alabilirsiniz. Sonuçta ömür boyu dinlenilecek olan bir kayıtı yapan rehberlersiniz.