Her yıl 14-21 Kasım tarihleri arası Dünya Sağlık Örgütü ve Uluslararası Diyabet Federasyonu'nun işbirliğiyle düzenlenen Dünya Diyabet Günü, diyabet hastalığı açısından dünya çapında bir bilinç geliştirmeyi amaçlayan diyabet dünyasının en önde gelen farkındalık kampanyasıdır.
Medical Park Uşak Hastanesi İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Filiz Gündüzer Müftüoğulları; ’’Günümüzde hızla gelişen ileri teknolojinin insan hayatına getirdiği değişiklikler ile oluşan yeni yaşam tarzı diyabet (şeker) hastalığın hızla yayılmasındaki en önemli etkenlerden biri. Önceleri Tip 2 diyabet sıklığındaki artış daha çok orta ve ileri yaşta görülürken, ne yazık ki son dönemde daha genç erişkinlerde, hatta çocuklarda tip 2 diyabet sıklığının artığına dair birçok çalışma var.’’diye belirterek bu farkındalık haftasında diyabet nedir? Ve diyabet hastalarının dikkat etmesi gereken hususlar hakkında genel olarak şu bilgileri verdi:
Diyabet kan sekeri yüksekliği ile seyreden, vücudumuzdaki pankreas adi verilen salgı bezinden yeterli miktarda insulin hormonu üretilememesi ya da insulinin vücutta etkili kullanılamaması sonucunda ( insulin direnci) gelişen ve ömür boyu suren bir hastalıktır.
Diyabeti düşündürecek olan başlıca şikâyetler:
Sık idrara çıkma
Medical Park Uşak Hastanesi İç Hastalıkları Uzmanı Dr. Filiz Gündüzer Müftüoğulları; ’’Günümüzde hızla gelişen ileri teknolojinin insan hayatına getirdiği değişiklikler ile oluşan yeni yaşam tarzı diyabet (şeker) hastalığın hızla yayılmasındaki en önemli etkenlerden biri. Önceleri Tip 2 diyabet sıklığındaki artış daha çok orta ve ileri yaşta görülürken, ne yazık ki son dönemde daha genç erişkinlerde, hatta çocuklarda tip 2 diyabet sıklığının artığına dair birçok çalışma var.’’diye belirterek bu farkındalık haftasında diyabet nedir? Ve diyabet hastalarının dikkat etmesi gereken hususlar hakkında genel olarak şu bilgileri verdi:
Diyabet kan sekeri yüksekliği ile seyreden, vücudumuzdaki pankreas adi verilen salgı bezinden yeterli miktarda insulin hormonu üretilememesi ya da insulinin vücutta etkili kullanılamaması sonucunda ( insulin direnci) gelişen ve ömür boyu suren bir hastalıktır.
Diyabeti düşündürecek olan başlıca şikâyetler:
Sık idrara çıkma
Ağızda kuruluk, aşırı susama
Halsizlik yorgunluk
El ve ayaklarda yanma, karıncalanma hissi
Mide bulantısı, kusma
Kilo kaybı, acıkma hissi
Ciltte kuruluk kasıntı
Yaraların geç iyileşmesi
Sık tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonu
Bulanık görme
Cinsel sorunlar
Uzm. Dr. Filiz Gündüzer Müftüoğulları,’’Ayrıca 45 yaş üstünde olanlar, Obez veya fazla kilolu olanlar, Hareketsiz yaşam tarzı olanlar, Kalp hastalığı öyküsü olanlar, Birinci derece akrabalarında diyabet olanlar, Daha önceki hamileliklerinde diyabet gelişmiş olanlar,4 kg ve üzerinde doğum yapanlar, Polikistik over sendromu olanlar diyabet acısından risk faktörü oluşturan kişiler grubunu oluşturmaktadır’’ diye belirtti.
Gizli seker ( prediyabet),tedavi edilmesi gereken bir durumdur.
Halk arasında gizli seker olarak adlandırılan prediyabet; kişinin açlık sekerinin 100-125 mg /dl arasında olduğu durumdur. Bu değerler tanıyı diyabet olarak koydurmaz ancak seker yükleme testi ( OGTT) yapılarak altta yatan gizli seker tanısı ortaya çıkarılabilir. Bu kişiler tip 2 diyabet için adaydır, bu kişilerde 10yil içinde tip 2 diyabet gelişebilir.
Tıpkı diyabet hastaları gibi gizli sekeri olanlar kişilerde kalp damar hastalık riski taşımaktadır. Prediyabeti olanlar yasam ve beslenme tarzı değişikliği ile diyabet olmayı önleyebilir. Evde şeker ölçümü hakkında ise;’’ insulin kullanan seker hastaları sabah, öğlen, aksam ve gece olmak üzere günde 4 kez olcum yapmalıdır. Kan sekeri düşürücü hap kullanan hastalar haftada 2 gün, günde 2 kez kan sekeri olcumu yeterlidir’’ dedi.
Diyabet hastalarının dikkat etmesi gereken hususlar;
Tip I diyabet hastaları, 3 ana ve 3 ara öğün olmak üzere toplam 6 öğünü her gün aynı saatlerde yemeye özen göstermelidir. İnsülin kullanıldığı için karbonhidratların günlük dağılımı çok önemlidir; günlük karbonhidratın yüzde 15′ini kahvaltıda, yüzde 25′ini öğle, yüzde 30′unu akşam yemeğinde yenmelidir. Kalan ara öğünlere paylaştırılmalıdır.
Tip II diyabet hastalarının temel ilkesi kilo kontrolü olmalıdır. Daha az yiyerek ve daha fazla hareket ederek fazla kilolarınızın verilmesi gerekir. Az ve sık yenmeli ve kesinlikle aç kalınmamalıdır çünkü uzun süren açlık kan şekerinde dalgalanmalara yol açarak hastalığı artırabilir.
Tansiyon, kan şekeri ve kolesterol kontrol altında tutulmalıdır.
Diyabetli hastalarda yiyeceklerin doğru miktarda yenilmesi çok önemli. Bu nedenle yiyecekler diyetisyenin önerdiği miktarlara uygun olarak ölçerek yenmelidir. C ve E vitaminleri ile krom minerali içeren besinleri her gün düzenli olarak tüketilmelidir. Günlük C vitamini gereksinimi 2000-5000 mg arası, E vitamini 800-1200 IU arası olmalı. Bu konuda öncelikle doktora danışıp gerekiyorsa takviye vitamin hapları da alınabilir.
Beyaz ekmek yerine kepekli ekmek tercih edilmelidir.
Öğünlerde mutlaka pişmiş sebze yemeği ve salata yenmelidir.
Meyveler mümkün olduğunca kabuğu ile yenmelidir.
Posalı yiyecekler tercih edilmelidir.
Kuru baklagillere, özellikle fasulye, bezelye, mercimek, barbunya ve nohuda sofrada sıkça yer verilmelidir
Ölçülü miktarda zeytinyağı veya sıvıyağ kullanılmalıdır
Kırmızı et yerine beyaz et yenmelidir.
Etli yemeklere ayrıca yağ ilave edilmemelidir
Light süt ve yoğurdu tercih edilmelidir
Az yağlı peynir çeşitlerini tüketilmelidir
Krema, kaymak, tereyağı ve margarinden uzak durulmalıdır
Şeker, tuz ve alkolden sakınılmalıdır
Düzenli spor yapılmalı.
Günde en az 8 bardak su içilmelidir
Diyabet hastaları rutin kontrollerini yaptırmalıdır. İlaçlarını düzenli kullanmalıdır
Yılda en az bir kez göz ve böbrek muayenesi ve tetkiklerini yaptırmalıdır
Diyabetlilerin ayak bakimi çok önemlidir. Hergun ilik sabunlu suyla yıkanıp iyice kurulanmalı, pamuklu çorap tercih edilmelidir. Çorap ayağı ve bacağı sıkmamalıdır. Ayakkabı ayağa tam oturmalı ancak sıkmamalıdır
Uzm. Dr. Filiz Gündüzer Müftüoğulları,’’Ayrıca 45 yaş üstünde olanlar, Obez veya fazla kilolu olanlar, Hareketsiz yaşam tarzı olanlar, Kalp hastalığı öyküsü olanlar, Birinci derece akrabalarında diyabet olanlar, Daha önceki hamileliklerinde diyabet gelişmiş olanlar,4 kg ve üzerinde doğum yapanlar, Polikistik over sendromu olanlar diyabet acısından risk faktörü oluşturan kişiler grubunu oluşturmaktadır’’ diye belirtti.
Gizli seker ( prediyabet),tedavi edilmesi gereken bir durumdur.
Halk arasında gizli seker olarak adlandırılan prediyabet; kişinin açlık sekerinin 100-125 mg /dl arasında olduğu durumdur. Bu değerler tanıyı diyabet olarak koydurmaz ancak seker yükleme testi ( OGTT) yapılarak altta yatan gizli seker tanısı ortaya çıkarılabilir. Bu kişiler tip 2 diyabet için adaydır, bu kişilerde 10yil içinde tip 2 diyabet gelişebilir.
Tıpkı diyabet hastaları gibi gizli sekeri olanlar kişilerde kalp damar hastalık riski taşımaktadır. Prediyabeti olanlar yasam ve beslenme tarzı değişikliği ile diyabet olmayı önleyebilir. Evde şeker ölçümü hakkında ise;’’ insulin kullanan seker hastaları sabah, öğlen, aksam ve gece olmak üzere günde 4 kez olcum yapmalıdır. Kan sekeri düşürücü hap kullanan hastalar haftada 2 gün, günde 2 kez kan sekeri olcumu yeterlidir’’ dedi.
Diyabet hastalarının dikkat etmesi gereken hususlar;
Tip I diyabet hastaları, 3 ana ve 3 ara öğün olmak üzere toplam 6 öğünü her gün aynı saatlerde yemeye özen göstermelidir. İnsülin kullanıldığı için karbonhidratların günlük dağılımı çok önemlidir; günlük karbonhidratın yüzde 15′ini kahvaltıda, yüzde 25′ini öğle, yüzde 30′unu akşam yemeğinde yenmelidir. Kalan ara öğünlere paylaştırılmalıdır.
Tip II diyabet hastalarının temel ilkesi kilo kontrolü olmalıdır. Daha az yiyerek ve daha fazla hareket ederek fazla kilolarınızın verilmesi gerekir. Az ve sık yenmeli ve kesinlikle aç kalınmamalıdır çünkü uzun süren açlık kan şekerinde dalgalanmalara yol açarak hastalığı artırabilir.
Tansiyon, kan şekeri ve kolesterol kontrol altında tutulmalıdır.
Diyabetli hastalarda yiyeceklerin doğru miktarda yenilmesi çok önemli. Bu nedenle yiyecekler diyetisyenin önerdiği miktarlara uygun olarak ölçerek yenmelidir. C ve E vitaminleri ile krom minerali içeren besinleri her gün düzenli olarak tüketilmelidir. Günlük C vitamini gereksinimi 2000-5000 mg arası, E vitamini 800-1200 IU arası olmalı. Bu konuda öncelikle doktora danışıp gerekiyorsa takviye vitamin hapları da alınabilir.
Beyaz ekmek yerine kepekli ekmek tercih edilmelidir.
Öğünlerde mutlaka pişmiş sebze yemeği ve salata yenmelidir.
Meyveler mümkün olduğunca kabuğu ile yenmelidir.
Posalı yiyecekler tercih edilmelidir.
Kuru baklagillere, özellikle fasulye, bezelye, mercimek, barbunya ve nohuda sofrada sıkça yer verilmelidir
Ölçülü miktarda zeytinyağı veya sıvıyağ kullanılmalıdır
Kırmızı et yerine beyaz et yenmelidir.
Etli yemeklere ayrıca yağ ilave edilmemelidir
Light süt ve yoğurdu tercih edilmelidir
Az yağlı peynir çeşitlerini tüketilmelidir
Krema, kaymak, tereyağı ve margarinden uzak durulmalıdır
Şeker, tuz ve alkolden sakınılmalıdır
Düzenli spor yapılmalı.
Günde en az 8 bardak su içilmelidir
Diyabet hastaları rutin kontrollerini yaptırmalıdır. İlaçlarını düzenli kullanmalıdır
Yılda en az bir kez göz ve böbrek muayenesi ve tetkiklerini yaptırmalıdır
Diyabetlilerin ayak bakimi çok önemlidir. Hergun ilik sabunlu suyla yıkanıp iyice kurulanmalı, pamuklu çorap tercih edilmelidir. Çorap ayağı ve bacağı sıkmamalıdır. Ayakkabı ayağa tam oturmalı ancak sıkmamalıdır